Theo nhận định xu thế thời tiết, thủy văn mùa Đông Xuân năm 2015-2016 của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, hiện tượng Elnino sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta, có khả năng đạt cường độ mạnh kỷ lục năm 1997-1998 và có xác suất đến hết mùa Đông Xuân năm 2015-2016 là 90%.
Trên thực tế, từ đầu năm 2015 đến nay, trên địa bàn tỉnh do ảnh hưởng của hiện tượng Elnino, tình hình thời tiết diễn biến bất thương, nắng nóng gay gắt vào tháng 4 và tháng 5, hạn hán đã xảy ra ở hầu hết ở các huyện, thành phố, thị xã, mực nước một số hồ ở các huyện Phú Bình, Đại Từ, Đồng Hỷ, Phú Lương, T.P Sông Công (như các hồ: Khuôn Nanh, Đồng Tâm, Cây Thị, Chín Tầng...) đã xuống tới mực nước chết; dòng chảy trên các sông suối giảm dần, khô hạn, thiếu nước cục bộ có khả năng xảy ra trên hầu khắp các khu vực trong tỉnh, đặc biệt là các khu vực thượng lưu các hồ chứa.
Để chủ động thúc hiện các giải pháp về phòng, chống hạn hán, đảm bảo cấp đủ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh vụ Đông Xuân 2015-2016 và năm 2016 do ảnh hưởng của hiện tượng Elnino trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện, thành phố, thị xã và các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan tập trung chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm:
1. UBND các huyện, thành phố, thị xã có trách nhiệm:
a) Rà soát, đánh giá khả năng tác động của hạn hán đối với sản xuất nông nghiệp ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, xây dựng các kế hoạch ứng phó cụ thể để triển khai thực hiện, giảm đến mức tối thiểu thiệt hại, ổn định sản xuất, thu nhập và đời sông của nhân dân trên địa bàn;
b) Tổ chức kiểm tra, tổng hợp cụ thể các nguồn nước để xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, ưu tiên nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, tưới cho cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cao khi hạn hán xảy ra;
c) Chỉ đạo các đơn vị thực hiện các biện pháp tăng cường tích trữ nước trong các hồ chứa trên cơ sở theo dõi chặt chẽ diễn biến khí tượng, thủy văn và phải bảo đảm an toàn công trình; khẩn trương xây dựng các đập tạm trữ nước, tu bổ, nạo vét kênh mương để tăng khả năng tích nước;
d) Xây dựng kế hoạch cụ thể về điều tiết, sử dụng tiết kiệm các nguồn nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, lưu ý cân đối nguồn nước để bảo đảm cung cấp cho cả vụ Đông Xuân 2015-2016 và năm 2016;
e) Trên cơ sở cân đối nguồn nước cho cả năm 2016, cần xác định cụ thể vùng bảo đảm tưới, vùng có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước để bố trí cơ cấu cây trồng, mùa vụ hợp lý. Xem xét điều chỉnh theo hướng chuyển đổi vùng trồng lúa thường xuyên bị hạn hán, thiếu nước sang cây trồng cạn hoặc dừng canh tác,
f) Thực hiện các giải pháp sử dụng nước tiết kiệm, tưới tiên tiến cho lúa và cây trồng cạn; điều chỉnh việc cấp nước phù hợp khi nguồn nước bị thiếu hụt, bảo đảm hiệu quả sản xuất;
g) Sử dụng các giống ngắn ngày, cực ngắn ngày, bố trí nhóm giống cùng thời gian sinh trưởng để thuận tiện cho việc cung cấp nước tưới, đảm bảo sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả;
h) Rà soát ngay các khu vực rừng trọng điểm có nguy cơ cháy rừng cao, có phương án phòng, chữa cháy cho từng địa bàn. Tăng cường kiểm tra, phối hợp với các lực lượng đóng trên địa bàn triển khai các biện pháp khi có cháy xảy ra;
i) Đối với các vùng nuôi trồng thủy sản, cần căn cứ vào dự báo thời tiết để điều chỉnh lịch mùa vụ, thả nuôi trong điều kiện nhiệt độ cho phép;
J) Trồng bổ sung cây thức ăn xanh, dự trữ nguồn thức ăn thô, nước uống, bảo đảm cung cấp cho các đàn gia súc, gia cầm trong trường hợp xảy ra hạn hán dài ngày;
k) Chủ động sử dụng kinh phí từ ngân sách địa phương và huy động các nguồn hợp pháp khác để thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, báo cáo cấp trên xem xét hỗ trợ kinh phí nếu vượt quá khả năng của địa phương;
I) Thường xuyên báo cáo tình hình, ảnh hưởng của hạn hán về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh.
2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:
a) Chỉ đạo các đơn vị trực thuộc Sở theo chức năng, nhiệm vụ được giao phối hợp với UBND các huyện, thành phố, thị xã và các đơn vị có liên quan kiểm tra mực nước các hồ chứa trên địa bàn toàn tỉnh và khả năng tưới của hệ thống các công trình thủy lợi để đảm bảo nước phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân năm 2015-2016 và năm 2016; hướng dẫn các địa phương, đơn vị sử dụng tiết kiệm nước tưới, hạn chế tối đa tình trạng rò rỉ, thất thoát nước; tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện các điểm cháy rừng và triển khai các biện pháp chữa cháy rừng quyết liệt, có hiệu quả theo phương châm “4 tại chỗ”; chuẩn bị cây giống phù hợp với diễn biến hạn hán;
b) Chỉ đạo Công ty TNHH MTV khai thác thuỷ lợi Thái Nguyên (đơn vị được giao quản lý các hồ, đập thủy lợi do tỉnh quản lý):
- Tập trung huy động nguồn lực hoàn thiện các hạng mục công trình tu sửa, nạo vét, phát dọn các tuyến kênh mương, khơi thông dòng chảy đủ điều kiện dẫn nước tưới từ công trình đầu mối tới mặt ruộng.
- Tu sửa, bảo dưỡng máy móc thiết bị, công trình phục vụ tưới do đơn vị quản lý, đảm bảo 100% số lượng máy móc, thiết bị, công trình hoạt động tốt đủ điều kiện để chủ động đưa nước đổ ải và tưới dưỡng vụ Đông Xuân 2015 -2016.
- Xây dựng và tổ chức thực hiện có hiệu quả phương án phòng, chống hạn đối với khu vực tưới do đơn vị quản lý; đảm bảo cấp nước phù hợp với tình hình diễn biến thời tiết và kịp thời điều chỉnh kế hoạch cấp nước khi nguồn nước thay đổi.
- Chủ động bố trí kinh phí, vật tư, thiết bị để triển khai đồng bộ, kịp thời các biện pháp phòng, chống hạn.
c) Thực hiện một số nhiệm vụ khác:
- Theo đòi chặt chẽ tình hình thời tiết, khí hậu và tình hình hạn; hướng dẫn xây dựng; kiểm tra phương án phòng, chống hạn của các huyện, thành phố, thị xã.
- Hướng dẫn các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, bố trí cơ cấu giống, thời vụ, phổ biến các biện pháp, kỹ thuật gieo cấy, chăm sóc và bảo vệ cây trồng phù hợp vơi nguồn nước tưới.
- Tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo công tác phòng, chống hạn trong sản xuất vụ Đông Xuân 2015-2016 và năm 2016. Thường xuyên tổng hợp tình hình hạn hán, bảo cáo UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo quy định.
3. Sở Tài chính: Chủ động phối hợp với các sở, ngành có liên quan thống nhất đề xuất với UBND tỉnh hỗ trợ nguồn lực, bố trí kinh phí để triển khai kịp thời, hiệu quả các biện pháp chống hạn.
4. Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Thái Nguyên: Nâng cao chất lượng dự báo, đặc biệt là việc dự báo sớm các khả năng xuất hiện và diễn biến của các tình huống phức tạp về thời tiết, nguồn nước, cung cấp kịp thời thông báo khí tượng, thủy văn cho UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh để có phương án chỉ đạo kịp thời.
5. Các cơ quan thông tin đại chúng: Sở Thông tin - Truyền thông, Báo Thái Nguyên, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Đài Phát thanh các huyện, thành phố, thị xã và các cơ quan truyền thông các cấp tăng cường các hoạt động thông tin, tuyên truyền về hiện tượng Elnino, tình hình hạn hán, thiếu nước để các cấp chính quyền địa phương và người dân biết sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả và chủ động chống hạn hán. Biểu dương kịp thời những địa phương, cơ sở đã chủ động và có những sáng kiến chống hạn mang lại hiệu quả cao.
6. Các sở, ban, ngành khác: Căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình có trách nhiệm phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo, giải quyết các khó khăn để thực hiện tốt công tác phòng, chống hạn, bảo đảm sản xuất vụ Đông Xuân 2015-2016 và năm 2016.