Khó khăn trong xây dựng nông thôn mới

Năm 2010, xã Lâu Thượng (Võ Nhai) đã được huyện chọn để chỉ đạo điểm trong xây dựng nông thôn mới (NTM). Đến thời điểm này, xã mới hoàn thành được những bước đi đầu tiên: Thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng NTM, tiến hành rà soát hiện trạng nông thôn theo Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM, lập quy hoạch chung về xây dựng NTM đến năm 2025. Công cuộc xây dựng NTM ở xã đang đứng trước những khó khăn cần giải quyết...

Nhận thức của người dân về NTM còn mờ nhạt

Có thể nói, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM là chương trình rất lớn và toàn diện mà ở đó người nông dân đóng vai trò là chủ thể. Hay nói một cách khác, mọi vấn đề liên quan đến xây dựng NTM phải được người dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng thụ. Do đó, vấn đề nâng cao nhận thức của người dân về xây dựng NTM là rất quan trọng. Tuy nhiên, qua khảo sát của chúng tôi, nhận thức của người dân trong xã Lâu Thượng còn rất mờ nhạt, thậm chí có người còn chưa hiểu thế nào là xây dựng NTM.

Qua trao đổi với một số người dân các xóm: La Mạ, Làng Hang, Đất Đỏ của xã Lâu Thượng, hầu hết bà con chỉ nhận thức một cách chung chung là tới đây người dân trong xóm, trong xã sẽ được Nhà nước đầu tư xây dựng các công trình thuộc kết cấu hạ tầng cơ sở như đường giao thông, nhà văn hóa, trạm điện... Thậm chí, có người còn hiểu xây dựng NTM là việc nhân dân sẽ được Nhà nước hỗ trợ vốn, tập huấn khoa học kỹ thuật để phát triển sản xuất, góp phần xóa đói giảm nghèo. Theo ông Ngô Văn Nên, Bí thư Chi bộ xóm Đất Đỏ thì: Tuy xóm Đất Đỏ có địa bàn dân cư tập trung dọc trục Quốc lộ 1B nhưng đời sống kinh tế - xã hội của bà con còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều. Dù đã được tuyên truyền các nội dung về xây dựng NTM nhưng khi xóm triển khai thì chỉ có rất ít người tham gia đóng góp ý kiến vào việc xây dựng quy hoạch chung của xa. Bởi, đa phần bà con chưa nhận thức được ý nghĩa của việc thực hiện quy hoạch xây dựng NTM.

Ông Nông Văn En, Chủ tịch UBND xã Lâu Thượng, Phó Trưởng ban Chỉ đạo (BCĐ) về xây dựng NTM của xã cho biết: Khi xã được huyện chọn là xã điểm trong xây dựng NTM, chúng tôi xác định đây là một cơ hội tốt để đẩy nhanh sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Một trong những vấn đề mà Đảng ủy và UBND xã rất quan tâm là tuyên truyền để nâng cao nhận thức của nhân dân về xây dựng NTM. Xã đã chỉ đạo các xóm, các tổ chức đoàn thể nhân dân thực hiện thường xuyên công tác tuyên truyền về xây dựng NTM đến với người dân. Song, do trình độ nhận thức của nhiều người dân vẫn còn có những hạn chế nhất định nên những hiểu biết về NTM còn rất mơ hồ. Đây chỉ là một trong rất nhiều khó khăn trong xây dựng NTM mà xã đang gặp phải hiện nay.

Xuất phát điểm thấp

Bên cạnh về nhận thức của người dân về xây dựng NTM còn mờ nhạt, xã Lâu Thượng cũng đang đứng trước một khó khăn nữa, đó là xuất phát điểm xây dựng NTM còn thấp. Kết cấu hạ tầng tuy đã được quan tâm đầu tư xây dựng nhưng mới đạt được ở mức độ thấp: Toàn xã có 13,5km đường trục chính tới các xóm thì mới chỉ cứng hóa được 1,5km, còn lại chủ yếu vẫn là đường đất và đường cấp phối, chưa đáp ứng chỉ tiêu chất lượng theo tiêu chí NTM; xã có 1 chợ nằm cạnh trục Quốc lộ 1B nhưng chưa được xây dựng kiên cố; 1 điểm bưu điện văn hóa xã có diện tích khoảng 100m2 nằm tại trung tâm xã và mạng internet đã đến 11 xóm, song chỉ có ít hộ dân sử dụng; hệ thống nhà văn hóa xóm hầu hết vẫn chưa đạt chuẩn của Bộ Xây dựng về diện tích và chất lượng công trình; các công trình thủy lợi tuy đã được quan tâm đầu tư xây dựng, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt nhưng tỷ lệ km kênh mương do xã quản lý được kiên cố hóa mới được 0,5/4,1km (đạt 12,2%); trên địa bàn toàn xã, nước thải của các hộ gia đình và các cơ quan, đơn vị phần lớn thấm trực tiếp xuống đất; nước thải của các cụm công nghiệp chỉ được xử lý cục bộ rồi thoát ra hệ thống cống chung, thoát vào mương, rãnh rồi đổ ra suối; các chất thải rắn sinh hoạt của nhân dân và của khu vực chợ chưa được thu gom, xử lý. Mặt khác, diện tích đất nông nghiệp tuy lớn nhưng vẫn manh mún, thiếu tập trung; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân chưa được nâng cao (mức thu nhập bình quân đầu người hiện mới chỉ đạt 7 triệu đồng/người/năm). Theo kết quả rà soát thực trạng nông thôn năm 2010, Lâu Thượng mới chỉ đạt được 3/19 tiêu chí NTM...

Ông Nông Văn En chia sẻ thêm: Trong 19 tiêu chí về NTM mới, có nhiều tiêu chí khi thực hiện chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn, phức tạp, chẳng hạn như tiêu chí 2 có chỉ tiêu tỷ lệ km đường trục chính nội đồng được cứng hóa, xe cơ giới đi lại thuận tiện. Hiện nay, đường trục chính nội đồng ở Lâu Thượng rất nhỏ, thậm chí có những khu cánh đồng còn chưa có đường trục chính. Để đạt chuẩn được chỉ tiêu này, nhân dân có thể sẽ phải đóng góp tiền đối ứng và nhiều hộ dân chịu thiệt vì mất đất ruộng. Hiện tại, việc đối ứng tiền để xây dựng đường bê tông thôn xóm còn khó khăn chứ chưa nói tới đối ứng tiền để cứng hóa các trục chính nội đồng, bởi đời sống kinh tế của người dân còn nhiều khó khăn...

Theo định hướng quy hoạch chung, từ nay đến năm 2015, xã sẽ cần phải tiếp tục đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống đường giao thông nông thôn, nâng cấp hệ thống kênh mương, các hồ, đập thủy lợi; cải thiện điều kiện sống cho người dân; nâng cao chất lượng, bổ sung các hạng mục công trình hạ tầng xã hội. Cụ thể: cải tạo hệ thống đường trục giao thông xã với tổng chiều dài 12,5km, cứng hóa 100% đường giao thông các xóm; kiên cố hóa, chuyển đổi dòng kênh mương; xây dựng hệ thống trạm điện phục vụ sản xuất công nghiệp; xây dựng trung tâm văn hóa xã; xây dựng, cải tạo chợ La Ma. Tổng kinh phí đầu tư xây dựng các công trình này sẽ lên tới trên 25 tỷ đồng. Khối lượng công việc và cả những khó khăn gặp phải trong xây dựng NTM ở xã sẽ còn rất lớn.

Thiết nghĩ, cấp ủy, chính quyền xã không những cần phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc mà còn cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về NTM, để người dân thấy được mình chính là mục tiêu, là chủ thể trong xây dựng NTM, để góp sức xây dựng Lâu Thượng đạt chuẩn NTM theo đúng lộ trình...