Cẩn trọng sử dụng thuốc tránh thai khi cho con bú

Người mẹ cho con bú cần có hiểu biết về thuốc tránh thai (TTT) nào cần thiết cho mình để không bị mang thai ngoài ý muốn.

Người mẹ hoàn toàn nuôi con bằng bầu sữa của mình trong khoảng thời gian 6 tháng sau đẻ thì khả năng có thai chỉ khoảng 2%, ngoài 6 tháng tác dụng bảo vệ của việc cho con bú để không mang thai giảm đi.

Viên TTT chỉ có progestin

Viên thuốc tránh thai đơn thuần không bao gồm thành phần gây ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa. Mặc dù hiệu quả tránh thai của thuốc chỉ đạt 88%, tuy nhiên trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, các hormon của người mẹ cũng có tác dụng ức chế rụng trứng. Vì vậy thuốc có tác dụng tránh thai cao, phù hợp với thời kỳ phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ, trong khi viên TTT kết hợp chứa cả oestrogen và progestogen.

Các loại TTT chỉ chứa progestin (mini pill) thường có ở thị trường Việt Nam: cerazette (biệt dược desogestrel, chứa 75microgram progestin); femulen (biệt dược ethynodiol diacetate, chứa 500 microgram progestin); micronor (biệt dược norethisterone, chứa 350microgram progestin); norgeston (biệt dược levonorgestrel, chứa 30 microgram progestin); noriday (biệt dược norethisterone, chứa 350microgram progestin)...

Cơ chế tránh thai của viên thuốc chỉ có progestin

TTT chỉ có progestin cản trở sự thay đổi niêm dịch ở cổ tử cung quanh thời điểm rụng trứng để tinh trùng không thể đến được trứng, do đó không thụ tinh. Lớp nội mạc của tử cung cũng bị ảnh hưởng nên dù trứng có thụ tinh thì cũng khó có thể làm tổ và phát triển. Ngày nay người ta biết rằng, viên TTT chỉ có progestin cũng ảnh hưởng đến sự rụng trứng nhưng không hiệu quả như viên TTT kết hợp.

Hiệu quả tránh thai của viên TTT chỉ có progestin

Phụ thuộc vào sự dung nạp của từng người và tuổi tác. Rất hiệu quả với phụ nữ đang thời kỳ cho con bú. Tỷ lệ thất bại có thể cao hơn ở người quá cân, nếu cân nặng trên 70kg nên dùng 2 viên mỗi ngày.

Khi nào nên bắt đầu dùng viên TTT chỉ có progestin và khi nào thuốc có hiệu quả?

6 tuần sau đẻ là thời gian tốt nhất để bắt đầu uống thuốc nếu đợi lâu hơn mới uống thuốc thì khả năng có thai sẽ rất lớn. Nếu chu kỳ hành kinh quay trở lại có thể bắt đầu ngay từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh hoặc bất cứ khi nào nhưng phải biết chắc chắn là mình không có thai và thuốc có hiệu quả bảo vệ tránh thai ngay tức khắc.

Uống viên TTT chỉ có progestin như thế nào?

Viên TTT chỉ có progestin cần uống hằng ngày, không có giai đoạn ngừng thuốc như với viên TTT kết hợp. Tốt nhất nên uống thuốc trong vòng 1 giờ ở một thời điểm nhất định nào đó trong ngày, thuốc chỉ có thời gian an toàn tối đa là 3 giờ (nếu quên uống thuốc) so với 12 giờ của viên TTT kết hợp. Nhiều phụ nữ cho rằng buổi tối khi sắp đi ngủ là thời điểm thuận lợi để uống thuốc.

 Nếu quên uống thuốc thì cần làm gì?

Coi là quên uống một viên thuốc khi đã chậm quá 3 giờ so với thời gian đã định. Khi đó cần uống 1 viên thuốc ngay sau khi nhớ ra và dùng một biện pháp hỗ trợ trong 48 giờ. Nếu quên 2 viên cần uống ngay 2 viên khi nhớ ra, uống 2 viên vào ngày hôm sau và sử dụng thêm một biện pháp tránh thai khác để hỗ trợ cho đến khi uống hết vỉ thuốc đó.

 Kỳ hành kinh sẽ ra sao nếu dùng viên TTT chỉ có progestin?

Rất có thể vẫn như trước nhưng không luôn ổn định, mà lúc đầu có thể ra máu giữa kỳ và có thể hành kinh ít hơn hoặc đôi khi không thấy ra kinh.

Nếu bị nôn khi uống TTT chỉ có progestin thì cần làm gì?

Nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc thì cần uống thêm một viên khác. Nếu không uống thêm thuốc trong thời hạn này thì cần dùng phương pháp tránh thai hỗ trợ trong suốt giai đoạn có bệnh gây nôn và trong 7 ngày tiếp theo.

Có cần dùng phương pháp tránh thai hỗ trợ khi đang phải dùng kháng sinh?

2 kháng sinh duy nhất phải cần đến phương pháp tránh thai hỗ trợ là rifampicin và griseofulvin. Nếu phải dùng 2 kháng sinh này dài hạn thì cần dùng phương pháp tránh thai khác. Không cần có sự đề phòng đặc biệt nào với các kháng sinh khác.

Viên TTT chỉ có progestin có gây ra u nang buồng trứng không?

Các nang buồng trứng cơ năng chứ không phải các nang thực thể, thường gặp hơn ở những người dùng TTT này. Nếu dùng viên TTT chỉ có progestin mà thấy đau bụng và chậm kinh thì cần nghĩ đến chửa ngoài tử cung. Có khi cần soi ổ bụng để chẩn đoán loại trừ. Test beta HCG rất nhạy để phát hiện có thai, đã được sử dụng qua nhiều năm, nếu âm tính thì có thể loại trừ chửa ngoài tử cung. Trừ phi có các triệu chứng nghiêm trọng, các nang cơ năng không cần can thiệp và có thể tự thoái triển trong vài tuần./.