Trên địa bàn huyện Phổ Yên hiện nay có 5 tuyến kênh mương chính, dài hơn 50km. Trong những năm qua, hệ thống kênh mương này đã phát huy hiệu quả tích cực, đảm bảo cung cấp nước tưới cho đồng ruộng, phục vụ sản xuất của bà con. Tuy nhiên, trên những dòng kênh này, tình trạng người dân “tiện tay” ném luôn rác thải sinh hoạt, xác động vật chết đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến việc điều tiết nước cũng như sinh hoạt của những hộ dân sống ven bờ kênh.
Đi khảo sát dọc theo các tuyến kênh: N17-23B, N12-10, N12-19, kênh giữa… chạy qua các xã: Hồng Tiến, Đông Cao, Tân Hương, Tiên Phong, Tân Phú… chúng tôi đều nhận thấy có rất nhiều rác thải trên dòng nước: rác thải sinh hoạt, xác động vật chết. Để đảm bảo cho dòng nước chảy thông suốt, hằng ngày, cán bộ nhân viên của Trạm Khai thác thủy lợi huyện Phổ Yên phải thường xuyên theo dõi và vớt rác.
Chị Bùi Thị Hương, cán bộ Trạm Khai thác thủy lợi huyện Phổ Yên cho biết: Ngày nào cũng vậy, vào sáng, trưa và chiều tối, tôi phải ra vớt rác tại đoạn kênh mà mình phụ trách tại xã Hồng Tiến. Nếu chỉ 1 ngày không vớt là cả dòng kênh sẽ bị tắc, ảnh hưởng đến việc dẫn nước. Sau khi vớt lên tôi thường mua xăng về để đốt, nhiều thì thuê xe ngựa chở đi. Công việc của chúng tôi người nào đi làm cũng phải mang theo cào vớt rác.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm các dòng kênh là do ý thức của người dân. Bà con thường vứt rác thải bừa bãi, nước chảy khiến cho rác cứ quay vòng từ xã này đến xã khác mà không được thu gom xử lý triệt để dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, rất dễ lây lan dịch bệnh và ảnh hưởng đến việc điều tiết nước tưới phục vụ sản xuất. Một nguyên nhân nữa là do rác từ đầu nguồn các dòng sông chảy vào hệ thống kênh. Trong 5 hệ tuyến kênh chỉ có kênh N12-10 là có lưới chắn rác.
Ông Trần Văn Phái, Chủ tịch UBND xã Tân Phú cho biết: Hầu như năm nào xã cũng huy động nhân công nạo vét, thu gom rác thải để hạn chế ô nhiễm và để đảm bảo nước tưới kịp thời vụ. Mỗi năm chúng tôi thu gom được trên 200m3 rác thải các loại. Trước thực trạng trên, chúng tôi cũng đã có báo cáo UBND huyện để đưa ra phương án giải quyết. Tháng 3-2011, UBND huyện Phổ Yên đã phê duyệt dự án Xây kênh dẫn và bể chứa xử lý rác thải kênh mương Hồ Núi Cốc tại xóm Hồng Vân, dự kiến cuối tháng 5 tới sẽ hoàn thiện. Khi dự án đưa vào sử dụng, chúng tôi sẽ tập kết rác vào bể và ký hợp đồng với hợp tác xã Môi trường Trung Thành để vận chuyển vào hố rác thải tại xã Minh Đức, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Về phía Trạm Khai thác thủy lợi huyện Phổ Yên, để đảm bảo dòng nước chảy, Trạm đã phân công cán bộ quản lý vớt rác hàng ngày tại các một số điểm tập trung và thuê hợp tác xã môi trường Trung Thành chở đi nhưng vẫn không thể hết được vì lượng rác quá nhiều.
Thiết nghĩ, để hạn chế tình trạng ô nhiễm trên các dòng kênh, mỗi người dân cần có ý thức trong việc giữ gìn môi trường chung, không vứt rác thải bừa bãi. Trạm Khai Thác thủy lợi huyện Phổ Yên cũng cần phối hợp với các địa phương xử lý triệt để hệ thống rác thải, đảm bảo thuận lợi cho việc điều tiết nước phục vụ sản xuất và giữ gìn vệ sinh môi trường.