Điện về sáng nhà, sáng lòng người dân Khuôn Ngục

Cách ngã ba La Hiên tầm 4km trên đường đi xã Cúc Đường (huyện Võ Nhai) có một con đường đất khá to nhưng gồ ghề lởm chởm đá hộc dẫn vào những dãy núi tận cùng địa phận xã La Hiên là xóm Khuôn Ngục. Hóa ra, con đường cũng có lịch sử của nó. Những năm 1965, 1966, khi nhà máy Z115 sơ tán tới đã làm con đường đó. Gần 50 năm trôi qua, con đường đã cũ nát còn ánh sáng điện thì xuân này mới về đến Khuôn Ngục.

Cậu thanh niên người Mông tôi gặng hỏi mãi mà không chịu cho biết tên hóm hỉnh nói với tôi như thế. Cậu có một chiếc điện thoại cũ chuyên dùng để… bật nhạc bẫy chim. Trong góc rừng này không có sóng điện thoại và trước đây một tháng thì không có cả điện để cho cậu sạc pin. Muốn sạc pin thì nhân ngày chợ cậu sẽ vượt hơn 4 km “con đường đá hộc” ra tới đường cái để sạc nhờ.  “Rẻ mà. Bán hai con gà là ta mua được một cái điện thoại nghe nhạc. Bán ba con gà là ta mua được ti vi rồi. Nhà có gà đủ mua ti vi rồi. Chờ điện đấy mà thôi. Lâu lâu buồn lại ra cửa hàng ti vi ngoài phố xem ké đấy. Nhưng không mua là người ta cũng không thích mấy đâu”.

Cậu thanh niên trông trẻ măng, ban đầu tôi nghĩ cậu đang bế em, hóa ra là con trai của cậu. Chị Lý Thị Chúc, Trưởng xóm cho biết: Khuôn Ngục ở nơi tận cùng núi này có 54 hộ, 2/3 là người dân tộc Mông theo đạo Tin lành, thanh niên học hết cấp I cấp II là thôi, nam nữ 15, 16 tuổi đã lấy vợ, lấy chồng hết. Nước ở đây hiếm, có vài sào ruộng dưới chân đồi mỗi năm cấy được 1 vụ nhờ “nước trời”, người dân sống dựa vào rừng, nên đời sống còn rất nhiều khó khăn. “Điện mới đóng được một tháng từ hôm giáp Tết Nguyên đán, khó khăn thì vẫn còn nhưng có điện bà con ai cũng vui vẻ. Lần họp xóm vừa rồi họ còn rôm rả kể cho nhau những chuyện thời sự, chuyện nông vụ, phim kịch... Có bóng điện là sáng nhà, có ti vi xem là sáng lòng người lắm cô ạ”.

Trước dân trong bản chỉ biết có củi đuốc, đèn dầu. Vài ba năm gần đây, dầu hỏa không có bán cho dân nữa, nếu dùng ắc-quy mỗi tuần chở ra xã sạc một lần được vài lần đường xóc là long cực nên rất bất tiện, mọi người chuyển sang dùng đèn pin 3 vôn, việc chiếu sáng càng hạn hữu, nói gì cho trẻ con học bài buổi tối. Thế nên, sau bao nhiêu mong chờ, khi có điện về bản, trẻ con tranh nhau bật công tắc chỉ để ngắm thấy ánh sáng bừng lên trong căn nhà của mình. Từ nay, sau một ngày tới trường và giúp đỡ cha mẹ công việc gia đình, các em sẽ có điện để học bài buổi tối. Được đọc chữ nhiều hơn chính là đưa đến cho các em một tương lai tươi sáng hơn.

Xã La Hiên có kinh tế khá phát triển trong toàn huyện Võ Nhai, đã có điện lưới từ những năm 1990. Nhưng cho biết về những nguyên nhân mà sau hơn 20 năm, người dân xóm Khuôn Ngục mới được dùng điện lưới, anh Nguyễn Công Chuyên, chủ nhiệm Hợp tác xã điện xã La Hiên chia sẻ, “Do địa hình xóm phức tạp, nhiều rừng cây, đồi núi, dân cư lại thưa thớt, người Mông sống tận lưng những quả đồi, nên dù rất trăn trở, điện lực xã cũng chưa có điều kiện đầu tư. Năm 2009, xã nằm trong Dự án năng lượng nông thôn RE2 do Ngân hàng thế giới WB tài trợ với tổng kinh phí cho toàn xã trên 3 tỷ đồng, chúng tôi lập tức khảo sát khu vực này. Đầu năm 2012 thì triển khai thi công, cuối năm thì hoàn thành đóng điện ngay cho xóm. Một số hạng mục phát sinh do đặc thù địa phương không nằm trong danh mục tài trợ của Dự án nhưng chúng tôi vẫn hoàn thiện và đảm bảo nhân dân không phải đóng góp bất kì khoản nào. Hiện tại, chúng tôi bán điện theo giá Nhà nước, hộ nghèo được hưởng chế độ hỗ trợ theo quy định”.

Ông Đàm Đại Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã La Hiên nhận định, cách đường có vài cây số mà không có điện rồi đường đi khó khiến dân trong đó khổ lắm, cứ như tách biệt với bên ngoài. Chính quyền xã đã quan tâm từ rất lâu nên khi có nguồn tài trợ là lập tức triển khai về xóm. Có điện, cuộc sống cứ như từ trong bóng tối bước ra ánh sáng. Có điện, đời sống sẽ dần được cải thiện mọi mặt từ kinh tế - văn hóa - xã hội. Vậy là, đến năm 2013, xã La Hiên đã hoàn thiện đưa điện đến từng hộ gia đình, là tiền đề đẩy mạnh xóa đói, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.

Chúng tôi đến nhà ông Lý Văn Sung một người dân trong xóm, hơn 10 người lớn, nhỏ đang ngồi xem phim chăm chú. Chủ nhà vui vẻ kể “ Hôm nào cũng đông như thế này đấy. 12 giờ trưa với buổi tối anh em còn đến xem đông nữa. Muốn ngủ trưa lắm nhưng kệ chúng nó thôi. Để chúng nó xem cho bõ mắt, hết tháng Giêng xem thử nhà ta dùng hết bao nhiêu tiền điện”. Ông còn nói thêm, “Bọn ta nghèo thôi, cũng không lạc hậu mấy đâu nhá. Ở ngoài đường cái máy móc gì người ta có bọn ta cũng biết. Có điện là thích lắm rồi. Khổ cái đường nữa thôi. Bao giờ Nhà nước giúp sửa con đường nữa là xóm ta cũng vui như ngoài phố”.