Tâm sự về nghề, ông Bùi Đức Thinh, Chánh Thanh tra huyện Phú Lương nói: “Đặc thù của ngành này, càng làm việc nhiều thì càng thêm thù, bớt bạn. Bởi một khi đã tiến hành thanh tra thì địa phương, đơn vị nào cũng có ít nhiều có sai phạm, sẽ phải ban hành kết luận, kèm theo đó là kiểm điểm trách nhiệm và xử phạt. Do vậy, người thanh tra không chỉ cần có kiến tức rộng, mà còn phải có đạo đức và bản lĩnh vững vàng”.
Mỗi năm, Thanh tra huyện Phú Lương tiếp nhận khoảng 100 đơn thư, chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai và xây dựng cơ bản, có tính chất phức tạp. Với biên chế 6 người, áp lực công việc rất lớn. Qua đơn thư, cơ quan thanh tra đã phát hiện nhiều sai phạm, kiên quyết và kịp thời xử lý. Nhiều vụ việc, cán bộ cấp xã, thậm chí ở các phòng ban của huyện hiểu biết, nắm chắc những quy định pháp luật nhưng vì tư lợi cho cá nhân vẫn cố tình sai phạm. Đơn cử như sai phạm nghiêm trọng trong việc hỗ trợ xây dựng nhà ở theo Quyết định số 167 của Chính phủ ở xã Yên Lạc cách đây 2 năm. Sau khi nhận được đơn khiếu nại của người dân cũng như phản ảnh của báo chí, Thanh tra huyện đã tiến hành xác minh phát hiện nhiều điểm chưa minh bạch, rõ ràng, làm sai quy định của cán bộ cấp xã. Nhiều gia đình đã có nhà thuộc diện “ba cứng” vẫn được nhận tiền hỗ trợ. Vì đã có nhà kiên cố, những hộ này sau khi được nhận tiền đã sử dụng vào mục đích khác. Để cố tình “lách luật”, cán bộ xã Yên Lạc đã tập hợp người dân tại một hộ có nhà dột nát rồi bố trí họ đứng ở các góc độ khác nhau và chụp. Những tấm ảnh có tính chất minh họa đó được dùng vào việc lập hồ sơ cho các hộ để xây “nhà 167”. Sau khi có kết luận của Thanh tra, Chủ tịch UBND huyện đã ký quyết định kỷ luật, cách chức Chủ tịch UBND, Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình 167 xã Yên Lạc. Nhiều cán bộ khác của xã cũng bị kỷ luật từ khiển trách đến cảnh cáo.
Mới đây nhất, qua đơn tố cáo của ông Phạm Văn Tiến, xóm Bình Long, xã Vô Tranh về việc chuyển nhượng đất tập thể và việc cấp đất tập thể trái quy định tại địa phương. Thanh tra huyện đã xác minh, đề nghị Chủ tịch UBND huyện thu hồi hơn 13 nghìn m2 đất cấp trái phép cho các cá nhân, trong đó có cả lãnh đạo Đảng ủy xã. Ông Bùi Đức Thinh chia sẻ: “Có rất nhiều yếu tố chi phối người thanh tra khi giải quyết đơn thư, từ các mối quan hệ quen biết, vật chất, đôi khi cả những tin nhắn, cuộc gọi đe dọa với mục đích thay đổi kết luận thanh tra. Chúng tôi luôn nhắc nhở nhau phải có bản lĩnh, làm đúng trách nhiệm để có kết quả đúng, còn việc xử lý tới đâu sẽ do lãnh đạo huyện quyết định”. Để làm tốt công tác giải quyết đơn thư, cùng với chỉ đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy về tập trung giải quyết những khiếu kiện kéo dài, cơ quan thanh tra cũng chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan để xác minh, nhất là trong lĩnh vực tài nguyên – môi trường và lao động, thương binh và xã hội.
Một nhiệm vụ thường xuyên khác của thanh tra là kiểm tra các vấn đề về kinh tế - xã hội. Nội dung kế hoạch kiểm tra được xây dựng từ đầu năm để trình lên UBND huyện và thông báo đến cho các đơn vị. Anh Nguyễn Văn Đức, chuyên viên Thanh tra huyện Phú Lương cho rằng: Xây dựng kế hoạch để chủ động công việc nhưng là trở ngại cho công tác thanh tra bởi các đơn vị đã có sự chuẩn bị kỹ, tìm cách hợp lý hóa thiếu sót. Do vậy, muốn chỉ ra những sai phạm, ngoài kiến thức nghiệp vụ vững, người thanh tra phải hết sức tỉ mỉ, thận trọng. Có lần, chúng tôi kiểm tra chất lượng tuyến đường bê tông Tiến Bộ - Bo Chè, của xã Hợp Thành, cầm tập hồ sơ thiết kế và giải pháp thi công dày cả gang tay, tất cả đều rất hoàn hảo, không phát hiện sai sót. Mãi khi kiểm tra thực tế, mới thấy trong nội dung giải pháp thi công, phần nền của công trình có đủ điều kiện sử dụng máy đầm hoặc đầm cóc, và đơn vị thi công đã sử dụng đầm cóc để để xử lý nền đường nhưng khi lập hồ sơ thanh toán lại ghi là thi công thủ công, vì kinh phí thi công thủ công cao hơn 10 triệu đồng. Thanh tra huyện đã lập biên bản, thu hồi để nộp vào ngân sách Nhà nước.
Còn nhiều những sai phạm trong công tác đầu tư, xây dựng đã được phát hiện thông qua các kiểm tra như: thi công thiếu chiều dài các tuyến đường, mương so với thiết kế; đơn vị thi công không thuê giám sát; nhiều hạng mục không phải thi công nhưng vẫn ghi trong thiết kế, quyết toán…Trong 2 năm qua, Thanh tra huyện Phú Lương đã phát hiện, thu hồi và nộp ngân sách Nhà nước hàng trăm triệu đồng từ những sai phạm trên, làm tốt chức năng là “tai mắt của trên, người bạn của dưới” như Bác Hồ từng mong muốn.