Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới (XDNTM), cả 4/4 xã của T.X Sông Công đều chưa đạt tiêu chí về môi trường. Các xã đều gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện, nhất là khi nguồn vốn dành cho tiêu chí này còn hạn chế và ý thức của người dân về việc giữ gìn vệ sinh môi trường chưa cao.
Chúng tôi đến xã Bình Sơn để tìm hiểu việc thực hiện tiêu chí môi trường, ông Dương Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Sơn cho biết: Đến nay, xã đã đạt được 12/19 tiêu chí NTM, trong số 7 tiêu chí còn thiếu thì khó thực hiện nhất là tiêu chí về môi trường bởi địa bàn xã rộng, dân cư thưa thớt, trong khi đó ý thức về vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân chưa cao. Hầu hết các cơ sở chăn nuôi cũng chưa có giấy phép môi trường theo quy định do sự phát triển tự phát và nằm xen kẽ các khu dân cư nên không phù hợp với quy hoạch vùng chăn nuôi của xã. Theo Đề án XDNTM của xã thì có 2 khu nghĩa trang được quy hoạch mới và 2 nghĩa trang được quy hoạch nâng cấp, mở rộng nhưng do chưa có nguồn vốn nên chưa thực hiện được.
Tuy được chọn là xã điểm về XDNTM và phải “cán đích” vào năm 2015 nhưng Bá Xuyên cũng đang gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện tiêu chí môi trường. Chị Đoàn Thị Hồng, cán bộ phụ trách XDNTM của xã chia sẻ: Hiện nay xã chưa có khu tập kết rác thải nên chất thải sinh hoạt trên địa bàn chưa được thu gom và xử lý theo quy định. Để hạn chế phần nào việc xả rác ra môi trường, xã đã xây dựng gần 20 bể thu gom vỏ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại các cánh đồng. Đối với rác thải nông thôn thì đa số các hộ tự đào hố chôn lấp hoặc đốt tại gia đình. Tuy nhiên cũng có một số hộ dân thiếu ý thức vẫn vứt rác bừa bãi ra đường, sông, suối… tạo những bãi rác tự phát rất mất vệ sinh. Hiện nay công tác thực hiện tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong công tác bảo vệ môi trường đang được xã Bá Xuyên chú trọng thực hiện. Xã cũng tiến hành quy hoạch điểm tập kết thu gom rác của xã tại xóm La Giang với diện tích khoảng hơn 870m2, sau khi công trình hoàn thành xã sẽ thành lập một tổ thu gom rác thải để thực hiện thu gom điểm tại 3-4 xóm trung tâm, có đông dân cư.
Tìm hiểu thêm về nguyên nhân khó khăn trong thực hiện tiêu chí môi trường tại thị xã Sông Công chúng tôi nhận thấy, ngoài ý thức của người dân chưa cao thì trước hết, phải kể đến xuất phát điểm về hạ tầng bảo vệ môi trường tại các xã rất thấp, hầu như chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ, do đó trong quá trình thực hiện cần phải hoàn thành khối lượng công việc khá lớn. Mặt khác, hệ thống thoát nước thải tại khu vực nông thôn chưa được chú trọng đầu tư, phần lớn lượng nước thải sinh hoạt, chăn nuôi, sản xuất tiểu thủ công nghiệp đều thải trực tiếp ra môi trường, ngấm vào đất hoặc chảy vào các ao, hồ... vừa gây mất mỹ quan, vừa tiềm ẩn nhiều khả năng phát sinh và lây lan dịch bệnh. Thiếu kinh phí cũng là nguyên nhân khiến cho một số xã dù đã thành lập được hợp tác xã vệ sinh môi trường, tổ, đội thu gom rác thải nhưng hoạt động không thường xuyên, việc thu gom chưa kịp thời dẫn đến tình trạng ứ đọng rác...
Ông Tạ Văn Hạt, Trưởng phòng Kinh tế T.X Sông Công cho biết: Hầu hết các cơ sở sản xuất kinh doanh tại các xã trên địa bàn phát triển còn nhỏ lẻ, các trang trại xử lý chất thải tương đối đảm bảo nên chưa có những vấn đề nổi cộm về môi trường trong nông thôn, tuy nhiên vẫn còn những bãi rác tự phát ở các địa phương do ý thức của người dân kém. Đối với chỉ tiêu đường làng, ngõ xóm, cảnh quan từng hộ xanh - sạch - đẹp, không có hoạt động làm suy giảm môi trường, tuy nhiên việc tổ chức cho nhân dân định kỳ làm vệ sinh trong thôn xóm còn hạn chế, mới có 2/4 xã có tổ thu gom rác (xã Vinh Sơn và Bình Sơn), các xã còn lại chưa có tổ quét dọn vệ sinh để thu gom xử lý nước thải và rác thải. Về quy hoạch nghĩa trang và quản lý theo quy hoạch thì cả 4 xã đều đã có quy hoạch nhưng chưa tiến hành xây dựng do thiếu kinh phí và vướng mắc giải phóng mặt bằng.
Từ thực tế khó khăn ở T.X Sông Công trong thực hiện tiêu chí về môi trường, các địa phương đang rất cần sự vào cuộc của các cấp, các ngành về hỗ trợ nguồn lực cho các xã. Ngoài ra, người dân cũng cần phải nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường. Có như vậy, mục tiêu đạt chuẩn tiêu chí vệ sinh môi trường nói riêng và 19 tiêu chí trong XDNTM nói chung ở các xã trên địa bàn T.X Sông Công mới thực hiện được theo đúng lộ trình đã định.