Tiêu chí số 6 (Cơ sở vật chất văn hóa) là một trong các tiêu chí góp phần nâng cao mức thụ hưởng văn hóa, phục vụ đời sống tinh thần cho người dân nông thôn. Tuy nhiên, tiêu chí này đang được xem là khó thực hiện đối với nhiều xã trên địa bàn...
Theo Thông tư số 05/2014/TT-BVHTTDL ngày 30-5-2014 về Sửa đổi, bổ sung Điều 6 của Thông tư số 12/2010/TT-BVHTTDL ngày 22-12-2010 Quy định mẫu về tổ chức, hoạt động và tiêu chí của Trung tâm văn hóa - Thể thao xã và Thông tư số 06/2011/TT-BVHTTDL ngày 8-3-2011 Quy định mẫu về tổ chức, hoạt động và tiêu chí của nhà văn hóa (NVH) - khu thể thao thôn thì: Khu Hội trường Văn hóa đa năng của xã phải được quy hoạch trên diện tích từ 500m2 trở lên ở vùng đồng bằng, từ 300m2 trở lên ở vùng miền núi và từ 200m2 trở lên ở vùng núi cao, hải đảo và xã đặc biệt khó khăn. Khu thể thao (chưa tính diện tích sân vận động) phải được quy hoạch trên diện tích từ 2.000m2 trở lên ở vùng đồng bằng, từ 1.200m2 trở lên ở vùng miền núi và từ 500m2 trở lên ở vùng núi cao, hải đảo và xã đặc biệt khó khăn.
Khu NVH của thôn phải được quy hoạch trên diện tích từ 300m2 trở lên ở vùng đồng bằng, từ 200m2 trở lên ở vùng miền núi và từ 100m2 trở lên vùng núi cao, hải hảo và thôn ở xã đặc biệt khó khăn. Khu thể thao, sân tập thể thao đơn giản (chưa kể diện tích sân bóng đá đơn giản) phải được quy hoạch trên diện tích đất từ 500m2 trở lên ở vùng đồng bằng, từ 300m2 trở lên ở vùng miền núi và từ 200m2 trở lên ở vùng núi cao, hải đảo và thôn ở xã đặc biệt khó khăn. Tương tự, quy mô xây dựng Hội trường Văn hóa đa năng của xã phải từ 200 chỗ ngồi trở lên ở vùng đồng bằng, từ 150 chỗ ngồi trở lên ở vùng miền núi và từ 100 chỗ ngồi trở lên ở vùng núi cao, hải đảo và xã đặc biệt khó khăn. NVH của thôn phải từ 100 chỗ ngồi trở lên ở vùng đồng bằng, từ 80 chỗ ngồi trở lên ở vùng miền núi, từ 50 chỗ ngồi trở lên ở vùng núi cao, hải đảo và thôn ở xã đặc biệt khó khăn... Áp những quy định này vào tình hình thực tế ở Định Hóa thì hầu hết các xã đều chưa đạt tiêu chí này.
Đồng chí Ngô Quốc Tự, Phó phòng Nông nghiệp và PTTN huyện Định Hóa cho biết: Nhiều năm qua, huyện Định Hóa đã có các cơ chế khuyến khích, hỗ trợ nhân dân xây dựng NVH, nhất là từ khi triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Hiện nay, ngoài NVH thôn, xóm ở 2 xã điểm Phượng Tiến và Đồng Thịnh được hỗ trợ trực tiếp của tỉnh với định mức 100 triệu đồng đối với mỗi NVH xây dựng mới, 50 triệu đồng đối với mỗi NVH sửa chữa, nâng cấp, mỗi NVH ở các các xã còn lại khi xây dựng mới cũng được huyện hỗ trợ 20 triệu đồng. Thế nhưng, việc thực hiện tiêu chí này ở nhiều xã trên địa bàn huyện vẫn đang gặp phải khó khăn do thiếu quỹ đất và nguồn lực để xây dựng NVH, khu thể thao xã và thôn, xóm đạt chuẩn...
Theo quy hoạch, huyện Định Hóa sẽ có tổng số 413 NVH. Tuy nhiên, đến nay, toàn huyện mới có 328 NVH, trong đó có 160 NVH phải cải tạo, nâng cấp. Số lượng NVH ở một số xã phải cải tạo, nâng cấp là rất lớn. Cụ thể, Tân Thịnh là 21/21 NHV (số NVH phải cải tạo, nâng cấp/số NVH đã có); Linh Thông có 12/12 NVH; Điềm Mặc có 7/10 NVH; Bình Thành 14/19 NVH; Kim Phượng 9/11 NVH... Nhiều NVH xóm dù đã được xây dựng khang trang nhưng cũng chưa đạt chuẩn do kinh phí hoặc diện tích đất để xây dựng có hạn. NVH xóm Làng Đúc, xã Tân Thịnh là một trường hợp điển hình như thế. Năm 2007, được sự hỗ trợ của Nhà nước, bà con trong xóm đã góp công, góp sức và tiền của xây dựng được NVH với tổng diện tích trên 35m2, đáp ứng đủ chỗ ngồi cho khoảng 40 người (hiện xóm đã có 63 hộ dân). Việc nâng cấp, mở rộng NVH là không khả thi do không còn quỹ đất. Ông Hoàng Văn Huân, Trưởng xóm Làng Đúc, xã Tân Thịnh cho biết thêm: Trong quy hoạch NTM, vị trí xây dựng NVH với khu thể thao đã được quy hoạch sang một vị trí khác đảm bảo đủ diện tích. Song, hiện xóm chưa có kinh phí để giải phóng mặt bằng cũng như xây mới NVH xóm.
Qua tìm hiểu thực tế ở một số xã, chúng tôi nhận thấy, hầu hết NVH thôn, xóm ở nhiều xã cũng chưa có đầy đủ các trang thiết bị cần thiết theo quy định như: ghế, loa, âm-li, tivi, tủ sách... Đồng chí Hà Thị Hồng, Bí thư Chi bộ thôn Đèo Tọt 2, xã Đồng Thịnh cho biết: Thôn có 65 hộ với 248 nhân khẩu. Vừa qua, bà con trong thôn đã đóng góp tiền, ngày công cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước để xây dựng NVH rộng hơn 100m2 với tổng kinh phí trên 200 triệu đồng, đảm bảo từ 80 đến 100 chỗ ngồi. Hiện, công trình gần hoàn thiện, bà con ai ai cũng phấn khởi. Tuy nhiên, các trang thiết bị thiết yếu bên trong NVH đều chưa có. Nếu vận động nhân dân tiếp tục đóng góp tiền để mua sắm thì e rằng quá sức, bởi thu nhập của nhiều hộ còn thấp.
Như vậy, chúng ta có thể thấy, việc xây dựng NVH đảm bảo đủ chỗ ngồi, đủ các trang thiết bị thiết yếu còn trở nên khó khăn đối với nhiều thôn, xóm thì việc quy hoạch Khu thể thao, sân tập thể thao đơn giản và xây dựng các công trình thể thao ở thôn, xóm trên địa bàn huyện Định Hóa là điều khó có thể thực hiện. Đồng chí Ma Duy Vụ, Chủ tịch UBND xã Điềm Mặc chia sẻ: Theo lộ trình, tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa ở xã sẽ được hoàn thành vào năm 2020, tức là năm cuối cùng của giai đoạn 2011 - 2020. Tuy nhiên, đến nay, 10/28 thôn xóm của xã mới có NVH. Các thôn, xóm còn lại đều chưa có quỹ đất đảm bảo để xây dựng NVH. Nguyên nhân chính là không đủ tiền đền bù hoặc có đất để đổi lấy phần đất với các hộ dân có đất đủ điều kiện xây dựng NVH. Theo tính toán sơ bộ, để có đất xây dựng NVH, nhiều thôn, xóm sẽ phải bỏ ra khoảng 20 đến 30 triệu đồng để đền bù, giải phóng mặt bằng và khoảng trên dưới 200 triệu đồng xây dựng NVH, các công trình phụ trợ khác. Đây là khoản tiền khá lớn đối xã và người dân, bởi xã không có nguồn thu nào lớn, thu nhập của người dân cũng thấp...
Thiết nghĩ, để từng bước tháo gỡ khó khăn trong việc tạo quỹ đất và nguồn lực thực hiện tiêu chí Cơ sở vật chất văn hóa, việc cần làm ngay ở các xã và cấp huyện là phải tiếp tục tuyên truyền để người dân hiểu rõ hơn nữa về xây dựng NTM. Cùng với việc lồng ghép nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án hỗ trợ có mục tiêu hỗ trợ nhân dân xây dựng NVH thì các cấp cũng cần tăng cường công tác xã hội hóa đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị hoạt động cho các NVH.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
