Tỉnh Thái Nguyên đã cơ bản hoàn thành chuyển các cơ sở điều trị bằng thuốc kháng virus HIV từ trung tâm y tế sang bệnh viện đa khoa cấp huyện để thực hiện khám, chữa bệnh cho bệnh nhân HIV/AIDS thông qua quỹ bảo hiểm y tế (BHYT).
Quá trình chuyển đổi khá thuận lợi, không làm gián đoạn quá trình điều trị của bệnh nhân. Tuy nhiên, trong số hơn 3.100 bệnh nhân đang điều trị tại các cơ sở điều trị ngoại trú ARV trên địa bàn tỉnh, vẫn còn trên 700 người (chiếm 22,6%) chưa có thẻ BHYT. Nhóm đối tượng này đa phần có hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên không có khả năng tự chi trả chi phí xét nghiệm, điều trị.
Trong khi hiện nay, các bệnh nhân điều trị HIV/AIDS chỉ còn được Dự án Quỹ toàn cầu cấp miễn phí thuốc ARV và hỗ trợ phí xét nghiệm đo tải lượng virus, xét nghiệm đếm tế bào CD4, còn lại hàng chục xét nghiệm khác, bệnh nhân sẽ tự phải thanh toán nếu không có BHYT.
Theo dự tính, nguồn tài trợ của Dự án có thể sẽ kết thúc vào cuối năm 2017. Việc này, dẫn đến nguy cơ bệnh nhân bỏ phác đồ điều trị do không thể thanh toán chi phí là rất cao. Cùng với đó, hiện nay, các bệnh viện tuyến huyện chuyển sang mô hình phòng khám điều trị ngoại trú ARV cũng đang gặp khó khăn khi phải tiếp đón thêm một lượng lớn bệnh nhân trong bối cảnh cơ sở vật chất, nhân lực phải kiêm nhiệm thêm nhiều công tác khám chữa bệnh khác...
Bên cạnh các nguồn tài trợ, kinh phí cho công tác phòng chống HIV/AIDS cũng bị cắt giảm khá nhiều. Do vậy, tỉnh đã ưu tiên dành tiền cho các hoạt động cấp thiết hơn, kinh phí dành cho công tác truyền thông gần như không còn. Trên thực tế, thời gian gần đây, công tác truyền thông thay đổi hành vi, giảm kỳ thị với bệnh nhân HIV/AIDS hầu hết chỉ được thực hiện trong các nhóm đồng đẳng hoặc tình nguyện viên, còn công tác truyền thông trong cộng đồng gần như bị bỏ ngỏ. Điều này nếu kéo dài sẽ gây những hệ quả xã hội nghiêm trọng về nhận thức của người bệnh, xã hội về HIV/AIDS, dẫn đến nguy cơ số người nhiễm mới tăng cao trong cộng đồng.
Thái Nguyên hiện là một trong những địa phương có lượng di biến động dân cư lớn nhất trong cả nước do lượng học sinh, sinh viên đặc biệt là công nhân làm việc tại các khu công nghiệp tăng cao. Việc chuyển dịch cơ cấu lao động trong điều kiện thiếu thốn về cơ sở vật chất làm gia tăng các vấn đề xã hội như: Mất trật tự an ninh xã hội, tình dục không an toàn làm gia tăng nguy cơ nhiễm và lây lan HIV trong cộng đồng.
Theo số liệu chưa chính thức, đã phát hiện một số trường hợp HIV dương tính từ nhóm dân cư di biến động, trong đó có công nhân đang làm việc tại các khu công nghiệp. Trong khi đó, thực tế cho thấy, sự phối hợp giữa các đơn vị trong tỉnh với các khu công nghiệp trong việc phòng chống HIV/AIDS chưa thực sự hiệu quả.
Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Thái Nguyên đang nỗ lực duy trì mạng lưới phòng, chống HIV các cấp hiện có, xây dựng kế hoạch bảo đảm tài chính cho hoạt động: Truyền thông, can thiệp giảm tác hại, tư vấn, xét nghiệm, điều trị HIV/AIDS sớm và giám sát dịch tễ sau khi Dự án cắt giảm kinh phí. Trong đó, công tác truyền thông vẫn cần phải được duy trì, tăng cường để giúp người dân nâng cao ý thức về phòng, chống HIV/AIDS và dự phòng lây nhiễm trong cộng đồng.
Bên cạnh đó, tập trung các hoạt động tiếp cận các nhóm đối tượng nguy cơ cao. Để thực hiện được hoạt động này, cần có sự vào cuộc và phối hợp của lãnh đạo các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh về truyền thông phòng, chống HIV/AIDS cho công nhân. Đồng thời, trong thời gian tới, các cơ sở điều trị trên địa bàn tỉnh cần tiếp tục cải thiện, nâng cao chất lượng, hiệu quả các dịch vụ liên quan đến HIV/AIDS, tạo điều kiện tốt nhất cho người bệnh khi tiếp cận dịch vụ thông qua BHYT.
Tính đến hết năm 2016, Thái Nguyên có trên 6.100 người nhiễm HIV/AIDS (trong đó có gần 5.000 người có mặt tại địa phương). 5 năm trở lại đây, trung bình mỗi năm, tỉnh ghi nhận thêm khoảng 200 người nhiễm HIV mới. Trong khi đó, công tác phòng chống HIV/AIDS vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
