Ngày 12-5, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam đã ra tuyên bố về việc Tòa Đại hình thành phố Evry (ngoại ô Pháp) quyết định không thụ lý các yêu cầu trong đơn kiện của bà Trần Tố Nga kiện các công ty hóa chất Mỹ.
Tuyên bố nêu rõ, ngày 10/5/2021, Tòa Đại hình của Pháp ở thành phố Evry đã công bố quyết định “không thụ lý” các đề nghị của Bà Trần Tố Nga trong đơn kiện 26 công ty hóa chất Mỹ đã sản xuất và cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ trong chiến tranh ở Việt Nam, gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe cho bà và các con bà.
Tòa án Evry đã đưa ra quyết định nói trên với lý lẽ các công ty hóa chất của Mỹ “đã hành động theo lệnh và đại diện cho Nhà nước Hoa Kỳ” và do vậy được hưởng quyền “miễn tố”.
Ngay sau khi được thông báo quyết định đó, 3 luật sư của bà Trần Tố Nga đã ra thông cáo báo chí khẳng định phán quyết của Tòa án Evry, “là dựa trên một định nghĩa lỗi thời về nguyên tắc miễn tố, trái với các nguyên tắc hiện đại của luật pháp quốc tế và luật pháp quốc gia.”.
Tuyên bố cũng đề cập đến thông cáo báo chí của các luật sư của bà Trần Tố Nga cũng vạch rõ Tòa án Evry đã không xem xét yếu tố các công ty hóa chất của Mỹ liên quan đã không bị bắt buộc phải thực hiện việc sản xuất chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, mà hoàn toàn được tự do tham gia đấu thầu để được sản xuất thu lợi nhuận. Tòa án Evry cũng không xem xét yếu tố các công ty hóa chất hữu quan đã biết từ trước dioxin là một chất có độ độc cao, nhưng vẫn cố ý thay đổi quy trình kỹ thuật tổng hợp hai chất diệt cỏ 2.4-D và 2.4.5-T để rút ngắn thời gian sản xuất chất độc da cam, giảm bớt chi phí, tăng thêm lợi nhuận, do vậy đã làm tăng hàm lượng chất dioxin vốn đã có trong chất 2.4.5-T.
Như vậy là Tòa án Evry đã đưa một quyết định không dựa trên các nguyên tắc của luật pháp quốc tế hiện hành và không có sự xem xét đầy đủ các yếu tố liên quan. Đồng thời, việc Tòa án Evry không thụ lý đề nghị của bà Trần Tố Nga cũng cho thấy tòa này đã khước từ quyền đã được luật pháp nước Pháp thừa nhận xét xử các vụ kiện của các công dân Pháp bị các thể nhân và pháp nhân nước ngoài gây thiệt hại.
Trong Tuyên bố, Hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam nhấn mạnh: “Chúng tôi thấy rằng, Tòa án Evry cần xem xét lại quyết định của mình và mong rằng tòa phúc thẩm xét xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga sẽ xem xét đầy đủ các yếu tố liên quan để đưa ra phán quyết yêu cầu các công ty hóa chất của Mỹ phải bồi thường thiệt hại cho bà Trần Tố Nga”.
Bà Trần Tố Nga đã kiện các công ty hóa chất của Hoa Kỳ với tư cách là công dân nước Pháp, nhưng bà Trần Tố Nga đã bị nhiễm chất độc da cam trong thời kỳ bà sống và làm việc tại Việt Nam. Vì vậy, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam hoàn toàn ủng hộ vụ kiện của bà Trần Tố Nga, ủng hộ quyết định kháng cáo, đưa đơn kiện lên tòa phúc thẩm của bà.
Vụ kiện của bà Trần Tố Nga đã kéo dài 7 năm, được dư luận các nước quan tâm, được nhiều người ủng hộ. Thông qua vụ kiện, bạn bè quốc tế nhiều người đã hiểu rõ hơn về đất nước, con người Việt Nam, về nạn nhân chất độc da cam Việt Nam, về hậu quả nặng nề của chiến tranh mà nhân dân Việt Nam còn đang phải gánh chịu. Nhiều người, trong khi bày tỏ sự quan tâm, ủng hộ đối với bà Trần Tố Nga, cũng đã bày tỏ tình đoàn kết và sự ủng hộ của họ với nạn nhân chất độc da cam Việt Nam và nhân dân Việt Nam./.
