Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XIII. Theo đó, từ năm 2013, các nhân sự cấp cao của Chính phủ và Quốc hội sẽ được lấy phiếu tín nhiệm hàng năm. Người có quá nửa đại biểu đánh giá “Tín nhiệm thấp” có thể xin từ chức hoặc Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm.
Các trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm
Theo Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sẽ trình Quốc hội (QH) bỏ phiếu tín nhiệm khi xảy ra một trong các trường hợp sau: Khi UBTVQH đề nghị bỏ phiếu tín nhiệm; khi có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu; khi có kiến nghị của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội.
Việc bỏ phiếu tín nhiệm cũng sẽ được tiến hành khi người được lấy phiếu tín nhiệm có trên 2/3 tổng số đại biểu QH đánh giá "Tín nhiệm thấp". Hoặc, người được lấy phiếu tín nhiệm có 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số đại biểu đánh giá “Tín nhiệm thấp”.
Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu khi: Có kiến nghị bằng văn bản của ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân; Có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp; Người được lấy phiếu tín nhiệm có trên 2/3 tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “Tín nhiệm thấp”; Người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “Tín nhiệm thấp” năm liên tiếp.
Về bỏ phiếu tín nhiệm có 2 mức độ là "Tín nhiệm", "Không tín nhiệm". Người có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân bỏ phiếu “Không tín nhiệm” thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền đã giới thiệu người đó để Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, Hội đồng nhân dân xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm, cách chức đối với người không được Quốc hội, Hội đồng nhân dân tín nhiệm.
Như vậy, so với luật hiện hành, Nghị quyết này chỉ bổ sung thêm hai điều kiện về "bỏ phiếu" tín nhiệm căn cứ vào kết quả lấy phiếu tín nhiệm hàng năm. Còn lại, vẫn là những quy định cũ đã có trong luật.
Thu hẹp đối tượng lấy phiếu tín nhiệm
Báo cáo giải trình cho biết, qua thảo luận tại tổ và tại Hội trường, nhiều đại biểu đề nghị thu gọn phạm vi những người được lấy phiếu tín nhiệm Ủy ban thường vụ Quốc hội đã gửi phiếu xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội. Kết quả tổng hợp phiếu cho thấy, chỉ có 46/379 vị đại biểu Quốc hội tán thành lấy phiếu tín nhiệm với phạm vi đối tượng và chủ thể tiến hành như đã thể hiện trong dự thảo Nghị quyết.
Sau được tiếp thu chỉnh sửa, Điều 1 về Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng đã được Quốc hội biểu quyết thông qua với 93,98% ý kiến tán thành.
Nghị quyết được Quốc hội thông qua nêu rõ: Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, các thành viên khác của Ủy ban thường vụ Quốc hội; Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng kiểm toán nhà nước.
Hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy viên thường trực Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân; Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân.
Như vậy, Quốc hội chỉ lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh lãnh đạo chủ chốt. Không lấy phiếu tín nhiệm tại Hội đồng Dân tộc, Uỷ ban của QH, Ban của HĐND như dự kiến ban đầu.
Lấy phiếu tín nhiệm bằng hình thức bỏ phiếu kín
Theo Nghị quyết, việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ bắt đầu thực hiện ngay tại kỳ họp QH đầu năm 2013.Với các nhiệm kỳ sau, việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ bắt đầu vào kỳ họp đầu tiên trong năm kể từ năm thứ hai của nhiệm kỳ.
Người được lấy phiếu tín nhiệm sẽ có báo cáo công tác bằng văn bản gửi UBTVQH chậm nhất 30 ngày, trước ngày khai mạc kỳ họp QH. UBTVQH gửi thông báo về việc lấy phiếu tại kỳ họp và báo cáo công tác của người được lấy phiếu đến đại biểu chậm nhất là 20 ngày, trước ngày khai mạc kỳ họp. QH quyết định ngày lấy phiếu tín nhiệm trong chương trình kỳ họp. Hình thức là bỏ phiếu kín.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có trách nhiệm tự nhận xét, báo cáo trung thực kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, việc rèn luyện tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống và giải trình đầy đủ các nội dung mà người tham gia lấy phiếu yêu cầu. Đại biểu có quyền yêu cầu người được lấy phiếu giải trình thêm về những vấn đề đại biểu quan tâm, cần được làm rõ; thu thập thêm thông tin từ những nguồn đã được kiểm chứng khác.
Người có quá nửa tổng số đại biểu đánh giá mức “tín nhiệm thấp” có thể xin từ chức hoặc QH bỏ phiếu tín nhiệm.
Người bị bỏ phiếu tín nhiệm có quyền trình bày
Điều 13 của Nghị quyết nêu rõ, quy trình bỏ phiếu tín nhiệm được quy định như sau: Bước đầu tiên, UBTVQH trình QH về việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn tại kỳ họp QH, trong đó báo cáo rõ căn cứ đề nghị thực hiện bỏ phiếu tín nhiệm.
Bước tiếp theo, người bị bỏ phiếu tín nhiệm có quyền trình bày ý kiến của mình trước QH. Sau đó, QH thảo luận. Trong trường hợp cần thiết, đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội; Chủ tịch Quốc hội có thể họp với các Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội để trao đổi về các vấn đề có liên quan. Uỷ ban thường vụ Quốc hội báo cáo trước Quốc hội kết quả thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội.
Tiếp đến, QH thành lập Ban kiểm phiếu và bỏ phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín. Trên phiếu thể hiện tên, chức vụ của người bị bỏ phiếu tín nhiệm, hai mức độ "Tín nhiệm" và "Không tín nhiệm".
Đối với người có quá nửa đại biểu không tín nhiệm thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu để QH bầu hoặc phê chuẩn việc bổ nhiệm có trách nhiệm trình QH xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm đối với người đó.
Về mức độ tín nhiệm, Nghị quyết quy định 3 mức là “Tín nhiệm cao”, “Tín nhiệm”, “Tín nhiệm thấp”. Người có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “Tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức. Người có trên 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “Tín nhiệm thấp” hoặc 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “Tín nhiệm thấp” thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân trình Quốc hội, Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm.
Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/2/2013./.
.jpg?width=300&height=-&type=resize){kind=avatar}
