Chủ tịch Quốc hội: Không thể để thông thầu, điều chỉnh giá

Trong ngày làm việc thứ 2, phiên họp thứ 19, sáng nay (11/7), Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề quan trọng, ý kiến còn khác nhau của dự án Luật đấu thầu (sửa đổi). Các ý kiến đều cho rằng, các nội dung cần được nghiên cứu kỹ, quy định chặt chẽ để làm sao khi Luật được thông qua phải khắc phục được những hạn chế trong luật hiện hành cũng như tình trạng đấu thầu, thông thầu, điều chỉnh giá đang gây bức xúc hiện nay.

“Tôi không đồng ý điều chỉnh giá”

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng bày tỏ bức xúc: Tình trạng tiêu cực thông thầu, trúng thầu thấp rồi sau đó điều chỉnh và đổi giá rất lớn. Có công trình xây dựng nào mà không đổi giá? Có công trình giao thông nào không đổi giá, thậm chí rất lớn. Công trình cả ngàn tỷ mà cứ chạy theo điều chỉnh giá dẫn đến giá đắt nhất khu vực, nhất thế giới. Dây dưa kéo dài tiến độ để điều chỉnh giá, tiêu cực chạy cho trúng thầu mà không bắt, không xử được.

“Ta nói đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí thì ruột là đây. Thông thầu được là có tiêu cực. Tham nhũng rồi chống thế nào, giá đội lên được thì chống thế nào? Chúng ta phải khải khẳng định được với Quốc hội là Luật sửa đổi có ưu điểm chỗ đó, nếu không thì Quốc hội không bằng lòng đâu, dân chưa bằng lòng đâu. Thuốc đấu thầu xong giá cao hơn thị trường là thế nào, đó là chưa kể có khi thuốc xấu. Phải giải trình được với Quốc hội là luật điều chỉnh được thông thầu, xử phạt rõ ràng.

Đau nhất là ở chỗ sau đấu thầu, trúng thầu là cứ điều chỉnh giá, không điều chỉnh không được vì nó đúng luật, vậy luật dở hay luật đúng? Thiết kế nhà thế nào thi công thế ấy, không có thay đổi chứ! Suốt ngày chờ giá, điều chỉnh rồi thiệt hại. Tiếng nói của Bộ Tài chính ở đâu, thanh tra tiếng nói ở đâu, ý kiến thế nào để thuyết phục Quốc hội”.

“Tôi không đồng ý điều chỉnh giá. Giá trúng thầu là cuối cùng. Rủi ro tính hết đi, rồi cho tỷ lệ. Không chấp nhận việc cứ thay đổi liên tục. Thiết kế phải là chắc chắn, khối lượng là ổn định. Phải song phẳng, minh bạch thì mới chống tiêu cực được. Cứ nhập nhằng là thiếu trách nhiệm”, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nêu ý kiến.

Tham dự và phát biểu ý kiến tại phiên làm việc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Cao Viết Sinh cho rằng, giải quyết triệt để tình trạng thông thầu, trúng giá thấp rồi điều chỉnh giá là vấn đề đại sự. Trong đấu thầu có nhiều hình thức, trong đó có đấu thầu trọn gói và nhà thầu nước ngoài hay lựa chọn. Nhưng điều kiện kiên quyết là kinh tế vĩ mô phải ổn định. Vì chỉ cần lạm phát tăng thì ảnh hưởng giá, tỷ giá rồi lãi suất.

Về những ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Thứ trưởng Cao Viết Sinh cho biết sẽ tiếp thu và làm việc với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội để tiếp tục nghiên cứu, thiết kế các quy định cho chặt chẽ, rõ ràng.

Phải quan tâm hơn yếu tố kỹ thuật

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, nhiều dự án vốn Nhà nước kéo dài có nguyên nhân lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo năng lực về tài chính, kỹ thuật. Nhiều nhà thầu thắng thầu khối lượng rất lớn, nhưng khả năng thực hiện không đạt. Do đó, việc sửa đổi luật lần này phải có quy định chặt chẽ để lựa chọn nhà thầu đủ điều kiện.

Theo ông Phùng Quốc Hiển, thực tế có tình trạng bỏ thầu thấp, kéo dài thời gian thi công, đợi khi có thay đổi về giá, không chấp hành tốt ký kết ban đầy khi tham gia đấu thầu;

“Nhiều hợp đồng chúng ta thiên về giá mà chưa chú trọng yếu tố kỹ thuật. Giám sát nhiều công trình cho thấy yếu tố kỹ thuật không được ưu tiên hàng đầu, nên nhiều công trình không đảm bảo, có công trình mới thi công đã phải sửa chữa. Do đó, tiêu chuẩn hồ sơ cần được quy định thiên về hướng quy mức cao hơn về tổng điểm kỹ thuật, nếu cứ thiên về giá thì chất lượng công trình sẽ còn nhiều vấn đề”, ông Hiển nêu ý kiến.

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, quy định cần tăng xử phạt với nhà thầu không đủ năng lực hay vi phạm tron thi công.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng, nhiều quy định trong dự thảo luật sửa đổi đã quan tâm đến tiêu chuẩn kỹ thuật, nhưng cách thể hiện chưa chặt chẽ, dễ bị lợi dụng lách luật.

“Một cái xe thông số kỹ thuật giống nhau nhưng ở những nước khác nhau thì giá khác nhau. Do đó dù quy định chung kỹ thuật nhưng cần đánh giá xuất xứ công nghệ, trình độ công nghệ. Cần quy định sâu sắc hơn, cụ thể hơn, chứ nếu không tưởng thông số cao, hiện đại nhưng thực ra chất lượng kém./.